#LETSGETREAL Over Schoonheidsidealen en Zelfbeeld
“Women are never stronger than when they arm themselves with their weaknesses” Tijdens de #LETSGETREAL campagne daagt Fitgirls.nl vrouwen uit hun masker af te zetten en hun onzekerheden te tonen. We willen dat vrouwen zich bewust worden van hun innerlijk kracht, zodat ze niet langer hun zelfbeeld laten afhangen van ideaalbeelden. Maar hoe komen schoonheidsidealen tot stand en welke factoren beïnvloeden het zelfbeeld? Welke rol speelt de media en sociale context hier in? En hoe kun je onzekerheden overwinnen en je zekerder gaan voelen over jezelf en je uiterlijk?
SCHOONHEIDSIDEALEN IN DE MEDIA
Diverse onderzoeken wijzen uit dat de media grote invloed heeft op wat door de meeste mensen mooi of perfect wordt gevonden. De manier waarop we ons eigen uiterlijk beoordelen is daarnaast ook cultureel bepaald en gebonden aan een bepaald tijdperk. Het type wat geconsumeerd wordt heeft eveneens invloed op welke uiterlijke kenmerken gewaardeerd worden. Fashion magazines, videoclips en sport magazines vertolken namelijk allemaal andere stereotype schoonheidsidealen. Bewezen is dat blootstelling aan deze media geen directe invloed heeft op hoe vrouwen naar zichzelf kijken. Herhaalde blootstelling aan dezelfde ideaalbeelden beïnvloed het zelfbeeld echter wel, dit wordt het mere exposure effect genoemd. Hoe vaker vrouwen worden geconfronteerd met slanke en perfecte lichamen, hoe positiever zij dit soort lichaamsvormen gaan beoordelen. Hierdoor worden de 'perfecte' lichamen in tijdschriften, reclames of op Instagram de maatstaf van het zelfbeeld. Wanneer vrouwen hun uiterlijk spiegelen aan deze lichamen, worden deze idealen deel van de manier waarop ze zichzelf waarderen. Het internaliseren van schoonheidsidealen die de media portretteert levert een negatief zelfbeeld op, ook al worden ze bewust waargenomen en afgekeurd. Vrouwen kunnen zich dus wel bewust zijn van het bestaan van schoonheidsidealen, dit betekent niet dat deze ideaalbeelden minder effect hebben. SOCIALE VERGELIJKING
Een andere factor die een rol speelt in de constructie van het zelfbeeld is de sociale omgeving. Volgens de social comparison theory heeft sociale vergelijking invloed op zelfbeoordeling en zelfvertrouwen. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich meestal vergelijken met geslachtsgenoten, met personen die zich in dezelfde situaties bevinden of individuen waarmee ze iets anders gemeen hebben. Hoe zij zich verhouden tot deze personen wordt beoordeeld aan de hand van de eigenschappen die zij zelf het belangrijkste vinden. Voornamelijk dit soort zelf-evaluaties hebben grote invloed op het zelfvertrouwen. Daarnaast kan slechts tot op zekere hoogte hetgeen wat ons zelfbeeld beïnvloedt, beheerst worden. Iemand kan er bijvoorbeeld bewust voor kiezen om zich zelf niet te vergelijken met een persoon uit een andere sociale groep of met iemand wiens kwaliteiten hoger ingeschat worden. Maar sociale vergelijking wordt eveneens beïnvloed door de sociale context waar iemand zich in bevind en deze kan niet altijd veranderd worden. Bepaalde levensfasen of gebeurtenissen, zoals de pubertijd of een zwangerschap, kunnen niet gestuurd worden. Uit onderzoek blijkt daarnaast dat sociale vergelijking en zelfreflectie vaak onbewust plaats vinden. De manier waarop iemand zichzelf en anderen beoordeelt, wordt namelijk beïnvloed door gebeurtenissen uit het verleden die meestal niet herinnerd worden. ACTIEVE GEDRAGSVERANDERINGEN
Vrouwen zijn zich vaak wel bewust van media stereotypen en schoonheidsidealen, maar spiegelen zich toch vaak aan deze onrealistische ideaalbeelden. Het bewust worden van de invloed die media heeft en het herkennen van negatieve gedachten, kan helpen om anders te reflecteren op schoonheidsidealen. Dit zal alleen niet gelijk iets veranderen aan het negatieve gevoel wat veel vrouwen over zichzelf en hun uiterlijk hebben. Maar gelukkig is er ook goed nieuws! Psychologisch onderzoek onder jonge vrouwen bewijst dat vrouwen die de negatieve gedachten over zichzelf veranderen en dit actief in de praktijk brengen, een beter zelfbeeld ontwikkelen. Brené Brown bestudeert gedragsveranderingen die kunnen leiden tot meer zelfverzekerdheid, succes en geluk. In haar boek The Gift of Imperfection beschrijft ze hoe door de drang naar perfectie los te laten, onzekerheden overwonnen kunnen worden. Hieronder vier tips om imperfecties te accepteren en een gezond zelfbeeld te ontwikkelen: 1) STREEF NIET NAAR PERFECTIE
Perfectie bestaat niet en verlamt het vermogen om daadkrachtig te zijn. Geloven in een onbereikbaar doel, zoals perfectie, staat het bereiken van doelen die wél reëel zijn in de weg. Het houdt de angst om kwetsbaar te zijn in stand en wekt daardoor de illusie dat het mogelijk is geen pijn of teleurstelling te ervaren wanneer je ‘perfect’ bent. 2) STOP MET VERGELIJKEN
‘’Comparison is the thief of happiness.’’ Je zult nooit tevreden zijn wanneer je je zelfbeeld laat afhangen van hoe ‘goed’ je bent ten opzichte van anderen. Dit streven naar perfectionisme is zelfdestructief, omdat het zich richt op hoe anderen jouw zullen beoordelen. Houd je in plaats daarvan bezig met manieren om jezelf te verbeteren en streef naar de beste versie van jezelf. Laat los wie je denkt te moeten zijn en omarm je eigen unieke persoonlijkheid! 3) BREEK MET SCHAAMTE
Om alles uit het leven te halen wat er in zit, moet je geloven dat je waardevol bent. En onzekerheid en schaamte over imperfecties staan dit geweldige gevoel alleen maar in de weg. Laat de behoefte om je onzekerheid te verbergen los en spreek die onzekerheden uit! Want wanneer je je kwetsbaar opstelt, doorbreek je de macht van schaamte. 4) OMARM JE IMPERFECTIES
Volgens Brené Brown ligt de sleutel tot een lichamelijke en geestelijke gezondheid bij een ‘’wholehearted living’’. Dit betekent leven vanuit het geloof dat je waardevol bent, ook al ben je niet perfect. Accepteer jezelf om wie je bent en richt je niet langer op de ‘perfecte’ eigenschappen die anderen wel zouden bezitten. We zijn allemaal verschillend en daarom juist allemaal bijzonder waardevol! REFERENTIES Brown, René. 2010. The Gift of Imperfection. Center City, Minnesota: Hazelden. Cusumano, Dale L. en J. Kevin Thompson. 1997. ‘’Body Image and Body Shape Ideals in Magazines: Exposure, Awareness, and Internalization.’’ Sex Roles 37 (9/10):701-721. Englis, Basil G., Michael R. Solomon en Richard D. Ashmore. 1994.‘’Beauty before the Eyes of Beholders: The Cultural Encoding of Beauty Types in Magazine Advertising and Music Television.’’ Journal of Advertising 23 (2): 49-64. Greenwald, Anthony G. en Mahzarin R. Banaji. 1995 ‘’Implicit Social Cognition: Attitudes, Self Esteem, and Stereotypes.’’ Psychological Review 102 (1): 4-27. Rubin, Lisa R., Carol J. Nemerof en Nancy Felipe Russo. 2004. ‘’Exploring Feminist Women’s Body Consciousness.’’ Psychology of Women Quarterly 28: 27–37. Wood, Joanne V. 1989. ‘’Theory and Research Concerning Social Comparisons of Personal Attributes.’’ Psychological Bulletin Copyright 106 (2): 231-248.