Het negatieve effect van ideaalbeelden
Waar de media ons eerst constant slanke ideaalbeelden voorschotelden, doen ze dat nu met fitte, gespierde vrouwen. Door deze herhaalde blootstelling aan ideaalbeelden beïnvloedt de media het zelfbeeld van jonge vrouwen. Dit wordt ook wel het ‘mere exposure effect’ genoemd (Cusumano & Thompson, 1997). Hoe vaker jonge vrouwen geconfronteerd worden met gespierde en fitte lichamen, hoe positiever wij deze lichaamsvormen gaan beoordelen. Hierdoor worden deze lichamen als ‘perfect’ gezien en vormen ze de maatstaf in reclames, tijdschriften en op social media. Jonge vrouwen gaan vervolgens hun uiterlijk vergelijken met dat van deze ideaalbeelden, waardoor zij een negatief zelfbeeld krijgen.“Jonge vrouwen vergelijken hun uiterlijk met deze ideaalbeelden, waardoor zij een negatief zelfbeeld krijgen.”
De machtige media
Ook heeft de toenemende maatschappelijk aandacht voor obesitas, sport en gezondheid hier effect op. Kijk maar eens rond, tegenwoordig kom je op elke hoek van de straat een sportschool tegen, het ontstaan van het ‘ik kies bewust’-logo op “bewuste” producten en het commerciële televisie aanbod zit vol met afvalprogramma’s zoals RTL 4’s Obese. Ook een goed voorbeeld is dat er steeds meer aandacht is voor vrouwelijke atleten op tv. Uit onderzoek van NBC (2014) zagen we voor het eerst in de gehele geschiedenis dat er tijdens de zomerspelen van 2012 meer zendtijd besteed is aan vrouwelijke atleten dan aan mannelijke sporters. Maar wat is het effect hier nou van? De ‘agendasetting theory’ stelt dat de media selectief ruimte en tijd besteden aan bepaalde onderwerpen waardoor mensen deze onderwerpen ook belangrijk of juist onbelangrijk gaan vinden. Doordat de media dus aandacht besteden aan sport, gezondheid en obesitas, beïnvloeden zij jonge vrouwen om hiermee bezig te zijn (McComb & Shaw, 1997).‘Doordat de media aandacht besteden aan sport, gezondheid en obesitas, beïnvloeden zij jonge vrouwen om hier meer mee bezig te zijn.’
De kracht van speelgoed
Misschien wel het bekendste en meest onderschatte speelgoed; de Barbie. Alsjeblieft smijt die zooi bij het grofvuil! Misschien een beetje lomp en overdreven, maar later zal je hieraan terugdenken en mij bedanken dat je zusje, nichtje of dochter geen vertekend zelfbeeld heeft overgehouden aan haar ervaring met dit stuk speelgoed. Barbie heeft langere benen dan een gemiddeld model, een grote boezem, perfecte huid, een onrealistische super smalle taille en een onrealistisch laag BMI. Meisjes dromen ervan om zelf net zo mooi te worden als de Barbie waarmee ze spelen en dit kan negatieve invloed hebben op hun zelfbeeld. Maar moeten we dan maar alle meisjes ontzeggen van het spelen met poppen? Nee, gelukkig zijn er ondertussen ook Barbies met normale maten.
Ik probeer jullie met deze theorieën er bewust van te maken dat het beeld dat de media creëren geen afspiegeling is van de echte werkelijkheid. Wat de media ons laat zien, is selectief en vaak gerelateerd aan commerciële doelstellingen. De media heeft zeker invloed op ons en op hoe we denken over gezondheid en uiterlijk, maar wel tot op zekere hoogte. Een mediaboodschap krijgt namelijk pas betekenis als wij er betekenis aan geven! Wees dus kritisch en laat je niet beïnvloeden! Beïnvloeding uit onverwachte hoek
Misschien heb je het eerder ergens gelezen of had je al wel in de gaten dat de media je beïnvloedt, maar mensen in je omgeving doen dat ook. ‘Word-of-mouth’ oftewel mond-tot-mondreclame speelt ook een rol bij de beïnvloeding van het schoonheidsideaal. ‘Word-of-mouth’ is een synoniem voor het praten met anderen over iets of iemand. Hoe meer er over gezondheid, sport en uiterlijk wordt gepraat, hoe meer andere jonge vrouwen beïnvloed zullen worden. De ‘Two-step-flow theory’ is een van de kernfactoren bij het voorspellen van word-of-mouth gedrag en intentie. Deze theorie stelt namelijk dat de invloed van de media niet rechtstreeks verloopt, maar via opinieleiders. De opinieleiders zijn hier de super gemotiveerde en gespierde fitfluencers die de rest van de jonge vrouwen -de opinievolgers- inspireren en beïnvloeden om ook excessief bezig te zijn met sport en gezondheid (Katz & Lazersfeld, 2009). Voorbeelden van dit soort opinieleiders zijn fitnessmodellen op social media en in bladen, maar ook in je eigen omgeving. Het kan bijvoorbeeld iemand zijn die je goed kent, maar ook iemand die je niet persoonlijk kent. Zoals de oprichter van een health blog of een ‘fitgirl’ die je via Instagram volgt. Denk maar eens na wie voor jou opinieleiders zijn in je omgeving.“De opinieleiders zijn de gemotiveerde en gespierde fitfluencers die de rest van de jonge vrouwen -de opinievolgers- inspireren en beïnvloeden om ook excessief bezig te zijn met sport en gezondheid.”
Je bent mooier dan je denkt
Je wordt dus sterk beïnvloed door de media en door anderen. Dit heeft weer effect op de manier hoe je naar jezelf kijkt. Natuurlijk kun je niets veranderen aan de beelden die je elke dag voorgeschoteld krijgt, maar wel de manier waarop jij ernaar kijkt, kun je aanpassen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik weet er alles van. Ik vind het zelf ook nog weleens moeilijk om mezelf niet te laten beïnvloeden, maar probeer het in ieder geval ergens in je achterhoofd te onthouden. Ik heb zelf een tatoeage laten zetten. ‘Verum colores ostendere’ oftewel ‘True colours show’. Dat wil zeggen dat je je niet anders voor moet doen dan je bent. Het werkt voor mij als een constante reminder dat ik tevreden moet zijn met wie ik ben en dat ik niet iemand anders moet willen zijn, want niemand is perfect, ook al lijkt dat soms weleens.
Ben je nog niet overtuigd van je eigen schoonheid? Dan bekijk eens dit filmpje ‘Real Beauty Sketches’. Ik denk dat dit je wel zal helpen. Ik kreeg er echt kippenvel van. Stop dus met het streven naar schoonheidsidealen en laat de druk om perfect te willen zijn gaan! In mijn volgende blog zal ik aandacht besteden aan de manier waarop fotobewerkingsprogramma’s gebruikt worden om je te beïnvloeden. Tot dan!“You’re the beautiful one, it’s society who’s ugly” – Marilyn Monroe.
Verwijzingen
Billings, A. C. (2014, Maart). The Gender Frame Agenda within NBC’s Primetime Broadcast of the 2012 Olympiad. Opgeroepen op Oktober 9, 2015, van Journalism & mass communication quaterly: http://jmq.sagepub.com/content/91/1/38.abstract Cusumano, D. L., & Thompson, J. K. (1997). Body Image and Body Shape Ideals in Magazines: Exposure, Awareness, and Internalization.’. pp. 701-721. Katz, E., & Lazersfeld, P. (2009). Personal Influence. Transaction Publishers. McComb, M., & Shaw, D. L. (1997). Exploring the intellectual frontiers in Agenda-setting theory. Mahwaw, New Jersey: Lawrence Erblaum Associates Publishers. Opgeroepen op Oktober 9, 2015
Kirsten is een gedreven junior communicatieprofessional met een passie voor communicatie die ze graag met iedereen wil delen. Ze onderzoekt de trend ‘Strong is the new skinny’; oftewel het verschuiven van het schoonheidsideaal van mager naar gespierd. Inmiddels expert op het gebied van schoonheidsidealen, wil ze andere jonge vrouwen bewust maken en inspireren om de druk om ‘perfect’ te willen zijn, los te laten.