Factcheck: Is vlees eten net zo slecht als roken?
Vlees eten krijgt een steeds slechtere reputatie als het om je gezondheid gaat en is al het nieuwe roken genoemd. Hierdoor eet jij nu misschien wel die lekkere hamburger met een schuldgevoel op terwijl het guilt-free cheat-day is. Is dat terecht, of valt het allemaal wel mee?
Godwin’s Law
In 1990 schreef ene Mike Godwin een stelling over internetdiscussies die inmiddels algemeen bekend is onder fanatieke websurfers als “Godwin’s Law”. Hij beweerde namelijk dat als een internetdiscussie maar lang genoeg duurt, uiteindelijk altijd iemand een vergelijking zal maken met Adolf Hitler of de Nazi’s. Nu zal je je waarschijnlijk afvragen wat dit in hemelsnaam met een blog over voeding te maken heeft, maar er blijkt ook zo’n wet te bestaan voor gezondheidsclaims en roken. Als er maar genoeg over een factor gepraat wordt zal uiteindelijk de vergelijking met roken worden gemaakt. Stress, suiker en zitten zijn allemaal al “het nieuwe roken” genoemd, en ook vlees eten moet eraan geloven. Denk maar aan de docu “What the Health”, die sinds kort op Netflix te zien is. Volgens deze film is de snelste weg naar kanker en andere ellende namelijk geplaveid met speklapjes en hamburgers. De nationale media voelden zich vorig jaar ook niet te min voor een beetje sensatiejournalistiek en deden mee; vlees eten is net zo slecht voor je als roken! Is deze vergelijking terecht en is jouw lekkere hamburgertje echt de besnorde dictator van de schijf van vijf? De aanklacht
De belangrijkste bron voor al deze berichten was een rapport van het IACR met de volgende boodschap: er is bewijs dat mensen die veel bewerkt vlees* eten meer kans op darmkanker hebben. Omdat er bewijs is voor deze link kwam bewerkt vlees op één lijst te staan met sigaretten, asbest en zelfs plutonium (dat spul waar je kernbommen mee maakt). Tegelijkertijd kwam rood vlees** op een lijst te staan van middelen waarvan er vermoed wordt dat ze tot kanker kunnen leiden. Conclusie: no mo’ chorizo! Het bewijs
Wat betekenen deze lijsten eigenlijk en is een stukje bewerkt vlees eten echt te vergelijken met sigaretten roken, asbest snuiven of kernbommen koppen? Wees gerust, het valt mee! De lijsten van het IACR zeggen iets over hoe sterk het bewijs voor een claim is en niet over hoeveel mensen ergens ziek van worden. Van roken en bewerkt vlees eten is beide bewezen dat het kanker kan veroorzaken en daarom staan ze samen op één lijst. Een belangrijk verschil zit ‘m in hoe groot die invloed is. Van bewerkt vlees, de meest ongezonde variant, is namelijk bewezen dat van mensen die er veel van eten ongeveer 7% darmkanker zal krijgen, terwijl dat bij de mensen die er het minste van eten 6% is. Veel bewerkt vlees eten is dus niet gezond, maar de risico’s die roken met zich meebrengt zijn veel groter. Over roken zijn genoeg schokkende cijfers te noemen maar laten we het hierbij houden: 1 op 4 rokers zal niet oud genoeg worden om van z’n pensioen te genieten. Het is dus een beetje alsof je een bankoverval vergelijkt met het jatten van een rolletje Mentos omdat je van allebei videobeelden hebt. Het vonnis
Als het om je gezondheid gaat kun je vlees eten dus totaal niet vergelijken met roken, maar het is wel duidelijk dat het eten van veel bewerkt en rood vlees niet goed voor je is. Er zijn natuurlijk andere goede redenen om geen vlees te willen eten, maar een beetje vlees kan prima in een gezond eetpatroon passen. Het Voedingscentrum adviseert daarom ook om maximaal 500 gram vlees per week te eten en zo min mogelijk bewerkt vlees. Je kunt dus met een gerust hart de barbecue aansteken deze zomer, maar zoals met veel dingen in het leven is het beter om het met mate te doen. *Bewerkt vlees is al het vlees dat gerookt, gezouten of gedroogd is of waar conserveringsmiddelen aan zijn toegevoegd. Denk aan vlees voor op brood, paté, spek, ham, worst en dergelijke. ** Rood vlees is al het vlees van runderen, varkens, schapen en geiten. Over de schrijver: Rutger Top
Rutger werkt sinds zijn studie gezondheidswetenschappen in de internationale gezondheidszorg en ontwikkelingssamenwerking en is geïnteresseerd in hoe mensen gezond en gelukkig kunnen leven. Samen met een bevriende arts schrijft hij het blog www.overtafel.nl met de overtuiging dat een gezond en goed leven heel eenvoudig is. Daarnaast is Rutger een actieve sporter en doet aan boulderen, surfen en andere buitensporten. En kun je hem vinden op Instagram @overtafel