Het is de favoriete gezondheidsclaim van elke levensgenieter: elke dag een lekker glas wijn is goed voor je gezondheid. Beeld ‘t je even in, het is een zwoele zomeravond en je hebt een drukke dag achter de rug. Je zit met een vriendin op een terras in het avondrood, en drinkt een koud glas om even bij te komen. Wat is er dan fijner dan te bedenken dat dat wijntje niet alleen lekker is, maar ook nog goed voor je gezondheid. Maar helaas, want als een kind waarvan je d’r knikkers jat werd die mooie gedachte vorige maand bruut om zeep geholpen door de krantenberichten: elk glas alcohol kost je een half uur van je leven! Dat moeten we checken. Het doorfluisterspel van de wetenschap
Als kind heeft bijna iedereen het doorfluister-spel weleens gespeeld. Je gaat met de andere meisjes en jongetjes in een kring zitten, en moet een boodschap in het oor fluisteren van je buurman, die het weer doorgeeft aan de volgende. Het eerste kind krijgt de boodschap “de oude kaas is in de aanbieding” en tegen de tijd dat het laatste kind hem heeft gehoord is het “m’n oude baas draagt een vrouwenstring”. Zo gaat het vaak ook met wetenschappelijk onderzoek en de journalistiek. Een mooi onderzoek wordt gedaan en een genuanceerde conclusie wordt getrokken, de communicatie-afdeling schrijft een iets opwindender persbericht en de media maken het persbericht weer iets meeslepender. Het resultaat komt vaak met opgeklopte krantenkoppen. In dit geval ging het om een onderzoek met de saaie titel:
“Risk thresholds for alcohol consumption: combined analysis of individual-participant data for 599 912 current drinkers in 83 prospective studies”. De vraag is of de kinderen goed naar elkaar geluisterd hebben of maar iets hebben geroepen.
“Mijn oude baas draagt een vrouwenstring!”
Naar aanleiding van het onderzoek kopten de media trots als een puberend jochie dat iets over vrouwenondergoed heeft gehoord: “Eén glas alcohol per dag is eigenlijk al teveel!”. Deze koppen waren bescheiden als je het vergelijkt met de meer sensationele kop: “Elk glas wijn kost je 30 minuten van je leven!”. Bij sommige van deze media kwam zelfs weer dé vergelijking in gezondheidsland om de hoek kijken: alcohol drinken is bijna net zo slecht als roken. Jarenlang hebben we dus geloofd dat dagelijks een borrel in je hand je levenslijn verlengd en nu blijkt dat dat éne wijntje ’s je zomaar een jaar van je leven kan kosten. We zijn niet boos, we zijn teleurgesteld…
“De oude kaas is in de aanbieding”
Om te checken wat het eerste kindje nou eigenlijk gefluisterd heeft kun je het beste naar het oorspronkelijke artikel kijken. Eenvoudig gezegd heeft dit artikel alle goede onderzoeken die eerder gedaan zijn over alcohol en gezondheid vergeleken, en er een soort optelsom van gemaakt. (Het is dus niet zomaar “nog een onderzoek”) De belangrijkste les hieruit is dat de kans om eerder dan gepland te overlijden het laagste is als je minder dan 1,5 glas alcohol per dag drinkt. De kans op bepaalde ziektes stijgt wel al vanaf de eerste slok, maar ook dat gaat vooral hard als je meer dan dat ene glas per dag gaat drinken. De mythe dat de dagelijkse borrel (inclusief rode wijn) goed voor je hart is, is hiermee dus definitief van tafel geveegd. Oh ja, alle 7 drankjes van de week opsparen voor de vrijmibo is ook niet gezond. Zoals Jean Pierre de wijnboer het zou zeggen: “Putain de merde!!!”
Oordeel
Veel kranten schreven dat elk glas alcohol je risico om eerder te overlijden vergroot, dat is niet waar, en dat elk glas je 30 minuten van je leven kost is pure sensatiejournalistiek. Toch klopt het meeste van wat in de artikelen stond wel. Alcohol is nooit gezond en minder alcohol is meer beter, maar als je het bij zo nu en dan een glas houdt hoef jij je niet druk te maken.
Rutger werkt sinds zijn studie gezondheidswetenschappen in de internationale gezondheidszorg en ontwikkelingssamenwerking en is geïnteresseerd in hoe mensen gezond en gelukkig kunnen leven. Samen met een bevriende arts schrijft hij het blog
www.overtafel.nl met de overtuiging dat een gezond en goed leven heel eenvoudig is. Daarnaast is Rutger een actieve sporter en doet aan boulderen, surfen en andere buitensporten. En kun je hem vinden op Instagram
@overtafel
